Publisher's Synopsis
OMSCHRIJF EEN KUNSTENAARKIM ENGELEN
Door heel Nederland heb ik wildvreemde mensen dezelfde vraag gesteld: 'Omschrijf een Kunstenaar.' ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Als mensen mij vroegen welke studie ik volgde en ik vertelde dat ik op de Kunstacademie zat, dan werd er meestal gereageerd met 'Ohja, dat had ik niet van jou verwacht.' Dat irriteerde me behoorlijk en ik vroeg me af hoe een kunstenaar in hun verbeelding uitziet. Ik denk dat het beeld dat bij de mensen heerst een nogal vastgeroest en bevooroordeeld beeld is. Maar waarom houdt dit beeld dan nog steeds stand? Mijn antwoord is denk ik dat de kunstenaars en de docenten op de academies dit beeld zelf in leven houden. In mijn tijd op de academie zag ik dat er mensen waren die zich in het propedeuse jaar heel gewoon gedroegen en er normaal uitzagen totaal veranderden. Ze wilden zich qua uiterlijk aanpassen aan de massale groep. En eenmaal behorende tot die 'elite' groep vertoonden ze snobisme. Kregen attitude problemen. Of werden plots chagrijnig als je ze bijvoorbeeld goedemorgen wenste. En dán de docenten die jou moeten opleiden tot zelfstandig functionerend kunstenaar. Doe je uit fatsoen jouw stofjas uit bij een bespreking van je werk, dan vroegen ze mij of ik me er soms voor schaamde. En steken onder water geven als bleek dat je muziekkeuze geheel afweek van de rest. Of dat ze in het examenjaar, het laatste jaar tussen de drukte door in een cursus van zes bijeenkomsten je willen leren hoe je ondernemend kunstenaar moet zijn. Er blijkt dus een soort van onuitgesproken regel te zijn dat er niet over geld gesproken mág worden. Het beste voorbeeld nog is dat een docente (zelf kunstenares), tijdens een beoordeling van het werk mij verweet geen kunstenaarsmentaliteit te bezitten. Wat is een kunstenaarsmentaliteit eigenlijk? Deze mevrouw heeft daar dus een duidelijk eenduidig beeld van waar niet van afgeweken mag worden. Jammer toch dat juist net de enige 'groep' mensen die dit beeld zou kunnen veranderen en waarvan je eigenlijk zou verwachten dat ze totaal openstaan voor alles wat nieuw en anders is en die zich willen afzetten tegen de foute dingen in de maatschappij, dat juist deze mensen last hebben van xenofobie en het liever allemaal zo laten. En dat ze dus helemaal niet zelfstandig en autonoom de dingen benaderen als wel in een groep. En dus zo weer een bepaald soort mensen wordt en zo op z'n beurt zo weer voor zichzelf een hokje creëren waar dan alle kunstenaars in horen te passen. En het oude vastgeroeste beeld van een omschrijving van een kunstenaar in stand blijft. Vandaar dat ik wel eens wilde zien wat er in Nederland onder een kunstenaar wordt verstaan en of het allemaal wel zo dramatisch is als ik het mij nu voorstel. In alle provincies van Nederland heb ik één willekeurig persoon gevraagd om deze vraag te beantwoordden. Dat ene antwoord heb ik gebruikt voor dit boekje dus ondanks wat het antwoord was, heb ik niet nog een ander persoon in die desbetreffende stad gevraagd dit in te vullen. Kim Engelen, december 1998
